Opgave 4

Benutting van reststromen

Uit het rapport van 'Bodem in zicht' van het Dutch Biorefinery Cluster kwam duidelijk naar voren dat we beter met de bodem in akkerbouwgebieden moeten omgaan. Te intensief grondgebruik maakt landbouw uiteindelijk onmogelijk. Voor weidegebieden geldt eigenlijk hetzelfde. Het wordt tijd om een gezamenlijk ontwikkeld circulair landbouw-concept in de praktijk te brengen. Is een switch naar circulaire kringlooplandbouw mogelijk? Jazeker! Met een heldere ambitie voor gezonde voeding, een gezonde bodem en een gezonde economie.

Eelkje Oldenburger

Wat heeft de bodem nodig om gezond, vruchtbaar en productief te blijven? Onder andere micronutriënten en sporenelementen afkomstig uit circulaire reststromen, zoals koemest en digistaat. Hiermee kunnen we de mineralenkringloop sluiten van waardeketen richting waardecirkel. Groene mineralen op maat met precisiebemesting zorgt ervoor dat de juiste hoeveelheid van de juiste meststof op de plek komt die het nodig heeft.   

Bouwen op kennis en ervaring 

Het mooie is, dat Facinating het wiel niet meer hoeft uit te vinden. Het kan voortbouwen op de aanwezige kennis en ervaring in Noord Nederland en regionale initiatieven van boerenclusters om kringlopen te sluiten. Goede voorbeelden zijn o.a. de Vruchtbare Kringloop Achterhoek, met een groene mineralenfabriek, waarbij groene meststoffen worden gewonnen uit digistaat. Maar ook een initiatief in Leeuwarden met een cluster melkveehouders en akkerbouwers die de handen ineen hebben geslagen om de mineralenkringloop te sluiten. Daarnaast werkt FrieslandCampina met Jumpstart aan monomestvergisters op boerderijniveau. In Groningen hebben Cosun en de Gasunie het Concept Green Goods opgezet om bietenblad, bietenpuntjes en (berm)gras te verwerken tot biogas, veevoer en organische meststof.  

Doorontwikkelen en perfectioneren

Het is mooi dat zulke praktijkvoorbeelden er al zijn. Het open test- en innovatieprogramma Fascinating heeft de contacten om daarop voort te bouwen. Zo kan het de technologie en de organisatie perfectioneren. Het kan die vervolgens op een niet eerder vertoonde schaal in de praktijk brengen.  

Maximale benutting

De focus van Fascinating ligt daarmee op maximale benutting van alle stoffen in de landbouw. Waar eerder het grootste deel van de opbrengst gewoon werd weggegooid of laagwaardig gebruikt, wordt nu gekeken hoe deze meerwaarde kunnen bieden. Welke voedingsstoffen kunnen we er nog uit halen? Kunnen ze dienen als grondstof voor chemische producten? Of kunnen ze opnieuw het land op gebracht worden als meststof?​

Energieproductie

Niet alleen reststromen tot waarde brengen of een vierde gewas telen biedt kansen voor een verdienmodel, ook energie opwekken op het boerenerf behoort tot de mogelijkheden. Het produceren van groene energie op landbouwbedrijven door middel van wind, zon of vergisting is de afgelopen jaren sterk toegenomen, maar er is nog een flink niet benut potentieel. Fascinating kijkt naar de kansen en mogelijkheden voor energieproductie op het boerenerf.

Toegevoegde waarde

Alle moleculen in de landbouw tellen mee in de opbrengt en ter realisatie van een circulaire bio-economie. Wetenschappers ontdekken prachtige producten in agrifood grondstoffen. Producten die zowel voor de landbouwer als voor de consument toegevoegde waarde bieden. In de zuivelindustrie wordt het bijproduct wei omgezet tot hoogwaardige eiwitten en neutraceuticals, geneeskrachtige voedingsstoffen. Nieuwe ontwikkelingen in de aardappelsector laten zien dat uit aardappelen waardevolle eiwitten gewonnen kunnen worden. Andere toepassingen van reststromen liggen in insectenkweek, bioplastics en de groene chemie.

Voorbeeldfunctie

Producten kunnen maken is niet voldoende. Ze moeten minstens even goed en liefst beter zijn dan de bestaande. Ook moeten ze de juiste prijs hebben. Pas dan zal de belangrijkste voorwaarde voor succes aanwezig zijn: de marktvraag. Fascinating heeft verschillende innovatieve  'product-marktcombinaties' in beeld om nieuwe circulaire waardeketens te demonstreren en te realiseren. Zo creëert Fascinating regionale circulaire oplossingen als voorbeeldfunctie voor de agrifoodsector in Nederland en Europa.

Gerelateerde projecten