Uit een vrachtwagen vol mest haalt Henk van Oosten niet alleen 500 m3 groen gras, maar ook nog een waardevolle meststroom: digestaat. “Digestaat gebruiken is pure win-win, alleen wetgeving staat een breed gebruik nog in de weg”, stelt van Oosten, die monomestvergisting als belangrijk onderdeel van kringlooplandbouw ziet. Iets dat hij op zijn eigen gemengde bedrijf met akkerbouw en loonwerk laat zien.
“Toen we begonnen met onze mesthandel betaalden akkerbouwers nog 16 gulden voor een ton varkensmest”, vertelt Henk van Oosten uit het Groningse Meeden. “Inmiddels is de situatie 300% anders.” Het laat in ieder geval zien dat Henk inmiddels al heel wat jaren ervaring heeft. Als akkerbouwer, loonwerker, mestverwerker én eigenaar van meerdere monomestvergisters. In 2006 bouwde Henk zijn eerste vergister. De grootste van Nederland zelfs, waarmee ze 5,3 megawatt aan stroom leverden. Toen de stroomprijs in de crisis van 2009 naar twee cent zakte heeft Henk de productie op een laag pitje gezet. “In 2017, toen de subsidie was afgelopen heb ik de vergister omgezet van een covergister met mest en losse bijproducten naar een monovergister van alleen mest. Sindsdien leveren we geen stroom meer, maar alleen groen gras”, legt Henk uit die inmiddels eigenaar is van twee monovergisters. Daarbij is hij ook stellig over subsidies. “Uiteindelijk zijn subsidies killing. Een subsidie om iets op te starten is prima, maar je moet niet tien jaar lang subsidie krijgen om de boel draaiende te houden. Het geld moet uit de markt komen.”
Groen gras op basis van kippenmest en drijfmest
“Wij hebben miljarden medewerkers, bacteriën, die voor ons werken. Die moet je goed verwennen met de juiste temperatuur en op tijd voeden. En als je dat goed doet, werken ze hard voor jou”, vertelt Henk beeldend. Hij ‘voert’ zijn monomestvergister dagelijks via een vast ‘rantsoen’ op basis van kippenmest in combinatie met vloeibare varkens- of rundveedrijfmest. Dit mengsel met 15% droge stof komt in de vergister. “Door de temperatuur rond de 38°C te houden komt er methaan vrij. Er komt wat zuurstof en ijzerwater bij om dit te ontzwavelen. Het gas gaat door een koolfilter waar het wordt gezuiverd. Dan gaat het door een soort grote compressor, die het gas door membranen perst. Die scheiden de CO2 van het methaan, waarna het groene gas op het net geleverd wordt.” Met deze mestmix kan Henk zo’n vijftig tot zestig kuub gas uit een ton mest leveren.
‘Dunne fractie digestaat zit vol mineralen‘
Digestaat is het vaste deel wat overblijft. “Dit komt in een grote tank en blijft hier op 52°C. Daarna wordt het gevalideerd en door een soort centrifuge gescheiden in een dikke en dunne fractie”, legt Henk uit. “We scheiden de meststromen om mest op maat te krijgen. Digestaat bevat anders 5,5% fosfaat, en dat past hier niet binnen de mestwetgeving.” De dikke fractie bevat het meeste fosfaat en organische stof en gaat naar onze buurlanden. De dunne fractie is fosfaatarmer en zet Henk daarom af in de regio. “De dunne fractie zit vol mineralen en de stikstof is voor 80% direct opneembaar. Een super homogeen en betrouwbaar product. In principe kun je met digestaat een gewas laten groeien, dan heb je amper kunstmest meer nodig”, vertelt Henk enthousiast. Met name in de graanteelt past digestaat heel goed als bemesting. “Helaas staat wetgeving een breed gebruik nog in de weg omdat digestaat als dierlijke mest geregistreerd staat”, stelt Henk. Binnen het project Kringloopmest op maat van Fascinating experimenteert Henk samen met andere akkerbouwers volop met de inzet van digestaat als nieuwe meststof.
Spookverhalen rond digestaat
En hoe zit het met de verhalen over vervuilde digestaat? “Dat zijn spookverhalen die rond blijven gaan”, vertelt Henk. “Mono-mestvergisting is een 100% schoonproduct. Daar kan geen plastic of verf inzetten, zoals mensen soms roepen. Dat is echt onzin”, aldus de nuchtere Groningen, die zelf veel toekomst ziet voor digestaat als meststof.
