Ieder mens heeft eiwitten nodig en dat inzicht over voeding wordt steeds groter. Plantaardige eiwitgewassen kunnen de bevolking gedeeltelijk voorzien van eiwitrijk voedsel. Daarnaast valt met een nieuwe teelt van eiwitgewassen veel winst te behalen. Welke teelt het meest rendabel is onderzoeken we in dit project.
Het doel van het project Kansrijke Eiwitgewassen is duidelijkheid te krijgen over welk gewas het beste bij welke grondsoort past en hoe gezond de gewassen zijn voor het menselijk lichaam, de natuur en de economie. “Bij dit project is één van de hoofddoelen erachter te komen welke eiwitten goed door onze darmen op te nemen zijn en wat gezonde voeding voor de toekomst is,” vertelt Meindert Jan Oostland, projectleider Duurzame, Kansrijke, Plantaardige, Eiwitproducten. "Daarnaast kijken we naar welke gewassen economisch gezien aantrekkelijk zijn door bepaalde eigenschappen die ze hebben. Daarbij gaat het uiteindelijk om het creëren van een verdienmodel. De boer moet een goed verdienmodel hebben, maar de verwerker moet er ook van kunnen leven. De totale keten is belangrijk. Als laatste is het van groot belang dat het verbouwen van de gewassen een bijdrage levert aan de biodiversiteit van de bodem."
Proefboerderijen
Teelt wordt bij verschillende proefboerderijen gedaan. De boerderijen staan allemaal op een andere grondsoort, namelijk op veenkoloniale grond (’t Kompas Valthermond), zandgrond (Kooijenburg Marwijksoord), zware klei (Ebelsheerd Nieuw-Beerta) en zavelgrond (Kollumerwaard Munnekezijl). De grondsoort heeft invloed op de groei van het gewas. Oostland: “Vanaf alle locaties zijn we aan het monitoren. Tijdens dit proces nemen we overal monsters om te kijken in welke gewassen het meeste eiwit zit, wat voor eiwit het precies is, hoe goed dat specifieke eiwit winbaar is en wat de mogelijke opbrengst is van die eiwitten.” Ook worden de groenbemesters onderzocht. De projectgroep kijkt bijvoorbeeld of daar eiwit inzit en welke invloed de groenbemester heeft op de bodem en op het vervolggewas.
Kansrijke Eiwitgewassen 2024
In dit vierde onderzoek wordt in de praktijk op wetenschappelijk niveau onderzoek gedaan op meerdere vlakken (bestuiving, groenhoudende middelen, zaaimethoden, bemesting, onkruidbestrijding en effect nutriëntengebrek op gewasgroei). De focus in 2024 ligt op de teelt van veldbonen en het verhogen van de eiwitopbrengst per ton product of per hectare. De veldboon heeft namelijk als gewas een enorme stijging in areaal en aantal telers doorgemaakt. Naast onderzoek wordt er ook een teelthandleiding samengesteld die beschikbaar wordt gesteld voor telers.
De eerste resultaten worden halverwege 2025 verwacht en zijn via deze pagina gratis te downloaden.
Kansrijke Eiwitgewassen 2023
Na onderzoek door een student Bedrijfskunde & Agribusiness, stagiair bij LTO Noord, over eiwitrijke gewassen, is er een rapport beschikbaar met waardevolle teeltinformatie en praktijkervaringen van telers. Het rapport bevat ook een handige teelthandleiding van de eiwitgewassen veldbonen, erwten, hennep, luzerne en lupine. Deze informatie kan de Groninger boer helpen om een gedegen keuze te maken in eiwitgewassen en teeltwijzen, waarbij een verbetering van het verdienmodel voorop staat.
De eindrapportage van het onderzoeksjaar 2023 is afgerond. De rapportages van de WUR en SPNA geven een overzicht van de onderzoeken en resultaten van de teeltproeven met veldbonen. Om de kennis over de teelt van veldbonen verder uit te bouwen zijn de proeven, zoals uitgevoerd, van belang. Hierbij is het weer van grote invloed op de uiteindelijke opbrengsten en proefresultaten. Het afgelopen teeltjaar heeft weer bewezen dat de teelt van veldbonen continue aandacht vraag van een teler, vanaf het zaaimoment tot de oogst. Om de telers te ondersteunen en de resultaten van de beproevingen goed te plaatsen is meerjarig onderzoek, zoals door Fascinating wordt uitgevoerd, dan ook hard nodig.
Daarnaast hebben studenten van Van Hall Larenstein in opdracht van Fascinating een documentaire ontwikkeld over veldbonen en het belang van bestuiving.
Kansrijke Eiwitgewassen 2022
Lees hier meer over de resultaten van dit onderzoeksjaar.
Met het project Kansrijke Eiwitgewassen 2022 onderzoeken we welke gewassen het meest waardevol zijn voor mens, natuur en economie. Het project is een vervolg op een eerste selectie van eiwitgewassen uit teeltseizoen 2021-2022 (zie onder). De selectie onderzoeken we verder op voedingswaarde, het eiwitgehalte in de plant en het verdienvermogen voor de teler.
De eindrapportage van het onderzoeksjaar 2022 is afgerond. De rapportages van SPNA en WUR geven inzicht in de effecten van maatregelen op de eiwitopbrengst per hectare. Een aantal gewassen zijn nu voor het tweede jaar onderzocht. Bij de veldbonen zien we kansen door maatregelen te nemen op het gebied van bestuiving en bladgezondheid. Beide onderwerpen zullen in het opvolgend proefjaar herhaald gaan worden.
Download hier de eindrapportage van het project Kansrijke eiwitgewassen 2022
Kansrijke Eiwitgewassen 2021
Lees hier meer over de resultaten van dit onderzoeksjaar.
In 2021 zijn er op vier locaties ongeveer zestien kansrijke eiwitgewassen onderzocht en zo’n zes verschillende soorten groenbemesters. Groenbemesters zijn planten die gebruikt worden om de kwaliteit van de grond te verbeteren.
Bij de analyses is gelet op welke winbare eiwitten in de gewassen zitten en wat het potentieel ervan is. Zowel op het gebied van gezonde eiwitten voor consumptie als op economisch en duurzaam vlak. Op basis van die gegevens wordt er gekeken hoe deze gewassen passen in een optimaal, nieuw landbouwplan. Hetzelfde geldt voor de groenbemesters. Op het moment dat er met de productie van kansrijke eiwitgewassen naar een nieuw verdienmodel gegaan wordt, ontstaat ook een breder landbouwplan. Een plan dat gunstig is voor mens, natuur en economie. Wanneer de systemen samengaan, door bijvoorbeeld reststromen van de gewassen die in de omgeving worden geteeld naar de veehouderij te laten gaan, is er winst op verschillende vlakken. “Natuurinclusieve landbouw is uiteindelijk het doel, want dan beantwoord je aan de doelen van de biodiversiteit en alles wat daarmee samenhangt”, aldus Oostland.
Download hier de eindrapportage van het project Kansrijke eiwitgewassen 2021
Meer informatie
Projectleider: Dick Middag
Partners: Avebe, Cosun, FrieslandCampina, LTO Noord, Agrifirm
Opgave: Duurzame productie van nutritionele gewassen
Wil je meer weten over het project ‘Kansrijke Eiwitgewassen'? Neem dan contact op met Agata van Oosten (Program Manager) via agata.vanoosten@ispt.eu, of met Nadine Kool (Program Officer) via nadine.kool@ispt.eu.
Dit project wordt mede gerealiseerd door het Nationaal Programma Groningen.
